خواص شلغم در طب سنتی

از نظر ابوعلی سینا شلغم یا شلجم دو نوع بیابانی و کاشتنی دارد. شلغم بیابانی شاخه های بسیار دارد و در ویرانه ها روید و به درازی یک ذرع بالا می آید و ساق هاش صاف و برگ های صاف و به پهنای انگشت شست پا کمی زیادترند. همچون باقلی ثمرش در نیامک است و چون باز شد نیامکی دیگر پدید آید که تخم های سیاهرنگ ریز در آن است و تخم را بشکنی داخلش سفید است. در درمان سرمایی که خلط های فرو شده را به بار آورده نافع است. نوعی دیگر از شلغم هست که از شلغم نامبرده کم غذا تر است و اگر قبل از سم تخم آن را خورده باشند تاثیر سم را خنثی می کند.

مزاج شلغم
طبیعت شلغم گرم و تر است؛

برگ شلغم
برگ های آن قلیل الغذا (کم غذا) است و مصرف آن در غذاها برای افرادی که امتلای خون (یعنی پر خونی) دارند مفید است. خوردن برگ شلغم بول را ریزش دهد.

آب شلغم یا رنده شده آن همراه کمی فلفل سیاه برای دفع سنگ کلیه مفید است؛ البته فقط برای سنگ های کوچک

اصل شلغم
شلغم با گوشت پخته غذای بسیار دهد و کلیه را گرمی بخشد. شلغم زیاد در معده ماندگار است. جالینوس فرماید: شلغم را اگر خوب بپزند غذایی بسیار و متراکم می دهد و اگر همیشه خورند سبب بند آمده ها می شود و بادزا است. شلغم با آب و نمک پخته کم غذا تر است. بهترش آن است که با گوشت چرب بپزند.

شلغم و کمخونی
غده زیرزمینی یعنی قسمت اصلی شلغم برای افرادی که دچار کم خونی هستند مفید است.

شلغم و سنگ کلیه
آب شلغم یا رنده شده آن همراه کمی فلفل سیاه برای دفع سنگ کلیه مفید است؛ البته فقط برای سنگ های کوچک زیرا که حرکت سنگ های بزرگ ایجاد درد و خونریزی می کند و ابتدا باید با روش هایی سنگ ها کوچک شوند.

شلغم و درد مفاصل
شلغم کاملاً پخته که کاملاً له شود و به شکل خمیر نرمی شود به شکل ضماد برای تسکین دردهای مفاصل مثل درد نقرس مفید است. آب پزش را بر نقرس پاشند بسیار سودمند است.

شلغم و سرماخوردگی
طبیخ یا شربت (آب پخته آن همراه با هم وزنش شکر) کاملاً پخته ی آن برای سرماخوردگی و دفع خلط سینه کاربرد دارد.
برای پیشگیری از سرماخوردگی در کودکانی که زیاد سرما می خورند: مصرف روزانه 2-4 عدد از زمانی که شلغم وارد بازار می شود تا زمانی که در بازار وجود دارد توصیه می شود. البته این کودکان باید اصلاحات تغذیه ای دیگری نیز انجام دهند.
شلغم پخته با گوشت چرب سینه و گلو را نرم می کند.
طبیخ یا شربت (آب پخته آن همراه با هم وزنش شکر) کاملاً پخته ی آن برای سرماخوردگی و دفع خلط سینه کاربرد دارد

شلغم و قوای جنسی
ترشی و مربای شلغم تقویت کننده نیروی جنسی در زن و مرد می باشد. با گوشت بپزند پشت را گرم کند. شلغم منی به وجود آرد آبش بول را ادرار دهد و این دو تأثیرش آشکار است. شلغم با گوشت پخته بول را راه اندازد و شهوت انگیز است. شلغم پخته با آب و نمک کمتر شهوت انگیز است.
تخم شلغم نیز شهوت انگیز است.

شلغم و پوست و مو
اگر شلغمی را بسوزانند و موم و روغن گُل در وسط آن ریزند و بر خاکستر گرم گذارند تا موم بگدازد درمان داءالثعلب کهنه است. داءالثعلب بیماری ای است که در آن مو می ریزد و به خوره هم معروف است. در واقع در این بیماری مو به حالت سکه ای ریزش دارد.
همین کار در (قرحه) ترک های چرکین ناشی از سرما مفید است و اگر شلغم پخته را بر ترک های مذکور نهند باز مفید است.

شلغم و بینایی
گویند خوردن خام و پخته شلغم به نفع چشم است.

 مریم مرادیان نیری - بخش تغذیه و آشپزی تبیان